خالی کردن زانو یا ناپایداری زانو یکی از مشکلات شایع در میان افراد، به ویژه ورزشکاران و کسانی که فعالیت‌های فیزیکی سنگین انجام می‌دهند، است. این حالت معمولاً به صورت ناگهانی رخ می‌دهد و باعث از دست دادن تعادل حین راه رفتن و سقوط فرد می‌شود. در این مقاله به بررسی علل مختلف خالی کردن زانو، علائم همراه و روش‌های تشخیص و درمان آن می‌پردازیم.
خالی کردن زانو به چه علت رخ می دهد؟
خالی کردن زانو به وضعیت یا احساس ناگهانی ناپایداری یا عدم استحکام در زانو گفته می‌شود که باعث ناتوانی فرد برای نگهداری و تحمل وزن خود می‌شود. علل مختلفی می‌توانند باعث بروز این حالت شوند که برخی از مهم ترین آن‌ها عبارتند از:
✅ پارگی یا کشیدگی رباط صلیبی قدامی
✅ آسیب به رباط صلیبی خلفی (PCL) و رباط‌های جانبی MCL و LCL
✅ پارگی منیسک
✅ ضعف عضلات چهارسر ران
✅ آسیب به اعصاب عضلات زانو
✅ آرتروز یا ساییدگی مفصل زانو
✅ آرتریت روماتوئید و تخریب مفاصل زانو
✅ کیست بیکر در پشت زانو
✅ جابجایی کشکک زانو یا آسیب به بافت های نرم زانو
علائم و نشانه های خالی کردن زانو
خالی کردن زانو با توجه به علت آن دارای علائم و نشانه های مختلفی است که در ادامه برخی از این موارد را بیان می‌کنیم. البته همانطور که مشخص است، شایع ترین علامت آن، این است که به هنگام راه رفتن زانوی فرد خالی کرده و شخص تعادل خود را از دست می‌دهد.
👈🏻 احساس ناپایداری یا بی‌ثباتی در زانو
👈🏻 تورم و التهاب
👈🏻 قفل شدن زانو
👈🏻 احساس ترکیدن حباب هوا یا صدای کلیک
👈🏻 کاهش دامنه حرکتی
👈🏻 احساس ضعف در عضلات اطراف زانو
👈🏻 تغییر در الگوی راه رفتن
نحوه تشخیص خالی کردن زانو
تشخیص ناپایداری زانو نیازمند یک رویکرد جامع و چند مرحله‌ای است که شامل بررسی تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی دقیق، تست‌های تصویربرداری و در برخی موارد آرتروسکوپی تشخیصی می‌شود. تشخیص دقیق علت ناپایداری زانو به پزشک کمک می‌کند تا بهترین روش درمانی را برای بیمار انتخاب کند و به بهبود پایداری زانو و جلوگیری از آسیب‌های بیشتر کمک نماید.
❇️ یکی از اولین گام‌ها در تشخیص ناپایداری زانو، بررسی کامل تاریخچه پزشکی بیمار است.
❇️ پزشک با انجام یک معاینه فیزیکی دقیق، می‌تواند نشانه‌های خالی کردن زانو را بررسی کند.
❇️ بهترین متخصص ارتوپد، با انجام تست‌های خاصی مانند تست کشش قدامی (Anterior Drawer Test) می‌تواند پایداری رباط‌های زانو را ارزیابی کند.
❇️ در بسیاری از موارد، تست‌های تصویربرداری می‌توانند به تشخیص دقیق‌تر علت ناپایداری زانو کمک کنند. تصویربرداری با اشعه ایکس (X-ray) و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) از راه های مهم تشخیص مشکل خالی کردن زانو است.
❇️ در برخی موارد، پزشک ممکن است نیاز به انجام آرتروسکوپی تشخیصی داشته باشد. در این روش کم تهاجم، یک دوربین کوچک به داخل زانو وارد می‌شود تا پزشک بتواند مستقیماً داخل مفصل زانو را بررسی کند.
❇️ تست اسکوات: بررسی توانایی بیمار در انجام اسکوات و مشاهده هرگونه ناپایداری یا درد در زانو.
❇️ تست تعادل: ارزیابی تعادل بیمار در حال ایستادن بر روی یک پا.
❇️ تست پرش: بررسی نحوه فرود آمدن بیمار پس از پرش و مشاهده هرگونه ناپایداری یا درد.
روش های درمان خالی کردن زانو
درمان خالی کردن زانو بسته به علت اصلی مشکل و شدت آن متغیر است. اگر آسیب خاصی منجر به بروز این مشکل شده باشد، حتما باید در ابتدا آن مشکل تشخیص و درمان شود. روش های مختلف درمانی شامل روش های غیرجراحی و جراحی است.
روش‌های غیرجراحی
اجتناب از فعالیت هایی که باعث تشدید ناپایداری یا آسیب به زانو می‌شوند.
✳️ استفاده از کمپرس یخ برای کاهش تورم و درد.
✳️ فشرده سازی و بالا نگه داشتن زانو
✳️ داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن برای کاهش درد و التهاب.
✳️ تمرینات تقویتی و کششی برای عضلات اطراف زانو به بهبود ثبات و پایداری زانو کمک می‌کنند.
✳️ استفاده از بریس های زانو برای حمایت و ثبات بیشتر.
روش‌های جراحی
در صورت عدم موفقیت درمان های غیرجراحی یا وجود آسیب های جدی، نیاز به مداخلات جراحی وجود دارد. برخی از آن ها عبارتند از:
- ترمیم یا بازسازی رباط صلیبی قدامی که برای بازسازی رباط پاره شده و بازگرداندن ثبات زانو انجام می شود.
- جراحی برای ترمیم یا برداشتن قسمت پاره شده منیسک.
- استفاده از آرتروسکوپی برای بررسی و درمان مشکلات داخل مفصل زانو مانند پارگی رباط ها، منیسک ها یا برداشتن اجسام آزاد داخل مفصل.
- در موارد شدید آرتروز یا آسیب های غیر قابل ترمیم، تعویض مفصل زانو ممکن است لازم باشد.
خالی کردن زانو چه عوارضی را به همراه دارد؟
خالی کردن زانو در طولانی مدت، عوارض و مشکلات متعددی را برای افراد به همراه دارد و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برخی از این عوارض عبارتند از:
⚠️ منجر به آسیب های مکرر و تشدید مشکلات موجود
⚠️ پارگی های مکرر رباط ها یا مینیسک ها
⚠️ ناپایداری زانو
⚠️ ساییدگی و تخریب غضروف مفصلی
⚠️ کاهش فعالیت های فیزیکی
⚠️ ضعف عضلات اطراف زانو
⚠️ محدودیت در حرکت زانو
⚠️ درد مزمن در زانو
⚠️ کاهش کیفیت زندگی
سوالات متداول خالی کردن زانو
پیشگیری شامل تقویت عضلات اطراف زانو، انجام حرکات گرم کننده قبل از ورزش، استفاده از کفش های مناسب، حفظ وزن مناسب و اجتناب از فعالیت هایی که ممکن است به زانو آسیب برساند.
خالی کردن زانو در هر سنی رخ می‌دهد اما در ورزشکاران و افراد مسن مبتلا به آرتروز یا ضعف عضلانی، شایع‌تر است.
بیشتر موارد خالی کردن زانو با روش‌های غیر جراحی مانند فیزیوتراپی، استراحت و داروهای ضد التهاب درمان می‌شوند. جراحی معمولاً به عنوان آخرین راه حل و در موارد شدیدتر که درمان‌های غیر جراحی مؤثر نبوده‌اند، انجام می‌شود.
در نهایت…
همانطور که در این مقاله خواندید، وضعیت خالی کردن زانو به دلایل مختلفی مانند آسیب‌های رباطی، مشکلات مینیسک، ضعف عضلات و شرایط دژنراتیو ایجاد می‌شود. علائم اصلی شامل ناپایداری ناگهانی زانو، درد، تورم و صدای تق یا ترک هنگام حرکت است. تشخیص دقیق خالی کردن زانو از طریق یک فرآیند جامع شامل بررسی تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و استفاده از تست‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس و MRI انجام می‌شود. برای درمان و بررسی شرایط موجود، بهتر است که به بهترین متخصص ارتوپد مراجعه نمایید تا از انتخاب نوع درمان اطمینان داشته باشید.