قفل شدن زانو و درمان آن

تا به حال پیش آمده هنگام راه رفتن یا ورزش ناگهان زانویتان قفل کند و نتوانید آن را خم یا راست کنید؟ بسیاری افراد این تجربه ناخوشایند را دارند اما دلیل آن را نمی‌دانند، قفل شدن زانو موقت و بی‌خطر است یا نشانه‌ای از مشکل جدی‌تر مانند آسیب منیسک، آرتروز یا التهاب مفصل و نادیده گرفتن این علامت ساده گاهی منجر به محدودیت حرکت و دردهای مزمن می‌شود، چه عواملی باعث این حالت می‌شوند و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

علت قفل شدن زانو

دو نوع قفل شدن زانو وجود دارد:

قفل شدن واقعی زانو

مفصل زانو به گونه‌ای طراحی شده است که حرکت به سمت بالا، پایین و چرخش را بتواند اجرا نماید و زمانی که چیزی در مفصل زانو مانع از هرگونه حرکت آن شود و بیمار نتواند به هیچ وجه زانوی خود را حرکت دهد قفل شدن واقعی ایجاد می‌شود، در این موقعیت بیمار نمی‌تواند زانوی خود را حرکت دهد و گاهی اوقات با درد بسیاری همراه است.

قفل شدن واقعی زانو بنا به دلایل زیر ایجاد می‌شود:

پارگی منیسک

منیسک غضروفی به شکل C در زانو است و پارگی منیسک یکی از شایعترین علت انواع آسیب‌ های زانو از جمله قفل شدن زانو است، زمانی رخ می دهد که زانوی خود را به شدت بچرخانید به خصوص زمانی که تمام وزن شما روی زانو قرار گرفته است و پارگی منیسک مانع از حرکت سالم زانو شده و باعث قفل شدن زانو می‌شود.

علائم پارگی منیسک عبارتند از:

✅ تورم

✅ سفت شدن

✅ درد زانو به خصوص هنگام چرخاندن زانو

✅ عدم توانایی برای صاف کردن کامل زانو

شکنندگی و یا شکستگی استخوان زانو

شکنندگی و شکستگی استخوان زانو بنا به دلایل زیر ایجاد می‌شود:

✅ سقوط از ارتفاع

✅ بیماری‌ مفصلی دژنراتیو

✅ پارگی غضروف

✅ باقی ماندن یک جسم خارجی از جراحی‌های قبلی

✅ کاهش خون رسانی به زانو

قفل شدن کاذب زانو

فردی که دچار قفل شدن کاذب زانو است به دلیل درد زیاد نمی‌تواند زانوی خود را حرکت دهد اما در واقع هیچ مانع واقعی وجود ندارد که مانع از حرکت دادن پاها شود.

علت قفل شدن کاذب زانو عبارت است از:

اسپاسم عضلانی

اسپاسم عضلانی در زانو و یا نزدیک زانو که با ناتوانی در حرکت دادن زانو همراه است شایعترین دلیل قفل شدگی کاذب زانو است.

آسیب دیدگی زانو

آسیب دیدگی زانو به دلایلی از قبیل دررفتگی، بورسیت، تاندونیت، پارگی تاندون اتفاق می‌افتد.

التهاب و تورم زانو

علت اصلی تورم و التهاب زانو، ضربه به زانو و یا بیماری‌ های دژنراتیو است که هر کدام می‌توانند علائم متفاوتی را در کنار قفل شدگی زانو ایجاد نمایند.

سندرم پلیکا

این سندرم باعث تحریک چین زانو در بافت مفصل زانو می‌شود، سایر علائم به جز قفل شدن زانو عبارتند از:

• شدت درد در هنگام بالا رفتن از پله و یا خم کردن زانو بدتر می‌شود.
• تورم
• احساس قفل شدن زانو به خصوص هنگام بلند شدن و نشستن
• مشکل برای نشستن به مدت طولانی
• صدای ترک و یا کلیک در هنگام خم کردن زانو
• عدم تعادل در هنگام حرکت روی پله و یا زمین های شیب دار

اختلال حرکت در کشکک

وضعیتی است که باعث می‌شود کاسه‌ی زانو نتواند به درستی حرکت نماید و علائم آن عبارتند از:

• احساس درد در جلوی زانو به خصوص هنگام بالا رفتن، پایین آمدن و دویدن
• احساس درد بعد از نشستن به مدت طولانی
• عدم تعادل زانو
• قفل شدن زانو

بیشتر بدانید: روش های درمان آرتروز زانو چیست؟

علائم همراه قفل شدن زانو

• درد ناگهانی یا مداوم هنگام خم و راست کردن زانو یا در زمان راه رفتن

• زانو در وضعیتی خاص گیر کرده و فرد قادر به خم یا صاف کردن آن نیست.

• پس از قفل شدن، ممکن است اطراف زانو متورم و داغ شود.

• هنگام حرکت زانو صدای کلیک یا جابه‌جایی احساس می‌شود.

• دامنه حرکتی زانو کاهش یافته و فرد دچار مشکل در راه رفتن، نشستن یا بالا رفتن از پله‌ها می‌شود.

روش‌ های تشخیص قفل شدن زانو

روش های تشخیص این مشکل شامل موارد زیر است:

معاینه بالینی

پزشک با بررسی حرکات زانو، لمس مفصل و پرسش درباره علائم بیمار مانند درد، خشکی یا صداهای غیرعادی احتمال قفل شدن زانو را ارزیابی می‌کند، اطلاعاتی مثل سابقه آسیب، ورزش‌های سنگین، یا ابتلا به آرتروز به تشخیص کمک می‌کند و مسیر درمان را مشخص می‌سازد.

تست حرکت و مانورهای بالینی

پزشک از بیمار می‌خواهد زانو را خم و راست کند و در صورت محدودیت حرکت یا احساس گیر کردن، احتمال قفل شدن زانو بیشتر می‌شود.

آزمایش اسید استیک

گاهی پزشک برای آشکار شدن ضایعات داخلی یا سطحی از محلول اسید استیک استفاده می‌کند تا محل دقیق آسیب یا زگیل‌ های پنهان آشکار شود.

تصویربرداری پزشکی

ام‌آر‌آی برای تشخیص آسیب مینیسک، رباط‌ها یا وجود اجسام آزاد داخل مفصل کاربرد دارد، رادیوگرافی نیز به بررسی تغییرات استخوانی مانند آرتروز کمک می‌کند.

بیوپسی

در مواردی که ضایعه یا توده مشکوک وجود داشته باشد، پزشک بخشی از بافت را برداشته و در آزمایشگاه بررسی می‌کند تا بیماری‌ های جدی‌تر مانند تومور یا آسیب‌ های پیشرفته رد شوند.

درمان قفل شدن زانو

درمان قفل شدگی زانو با توجه به علت آن و شدت علائمی که ایجاد می‌نماید انتخاب می‌شود که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌نمائیم:

پارگی منیسک زانو

همان طور که پیشتر اشاره کردیم پارگی منیسک زانو شایعترین دلیل قفل شدگی زانو است.،جهت درمان پارگی منیسک زانو درمان‌ های زیر توصیه می‌شود:

• استراحت
• مصرف داروهای ضدالتهابی
• فیزیوتراپی جهت تقویت عضلات اطراف زانو
• ترمیم منیسک با روش جراحی برای کودکان و افراد جوان معمولا با نتایج مثبتی همراه است اما در افراد مسن و یا در مواردی که پارگی منیسک شدید باشد ترمیم امکان پذیر نیست و در این موارد جراح با کوتاه کردن منیسک از گیر کردن آن در زانو باعث قفل شدن زانو شده پیشگیری می‌نماید.

شکستگی استخوان زانو

روش درمان مناسب در این موارد جراحی است، در صورتی که آسیب‌ های دیگری به زانو وارد شده باشد نیاز به جراحی‌ های اضافه است و پس از جراحی باید تا مدتی استراحت نمائید تا بافت‌ های زانو بهبود بیابند.

قفل شدن کاذب زانو

مواردی که منجر به قفل شدن کاذب زانو می‌شوند در اغلب موارد با درمان‌ های فیزیوتراپی بهبود می‌یابند، سایر درمان‌ها عبارتند از:

• استراحت
• کمپرس یخ
• مصرف داروهای ضدالتهابی

به طور کلی پزشک متخصص با بررسی وضعیت شما، بهترین درمان را برای شما تجویز خواهد نمود.

روند بهبود قفل شدگی زانو

همان طور که در این مقاله اشاره شداین عارضه دلایل مختلفی دارد، در برخی موارد با درمان‌ های ساده مانند استراحت، فیزیوتراپی، کمپرس یخ و غیره می‌توان در مدت کوتاهی این مشکل را برطرف نمود و در برخی موارد نیاز به جراحی و دوره‌ های طولانی استراحت است.

جهت پیشگیری از این عارضه باید قدرت عضلانی خود در زانو و عضلات ساق پا را بهبود ببخشید تا از هرگونه آسیب و یا شرایطی که می‌تواند باعث قفل شدن زانو شود پیشگیری نمائید.

سوالات متداول

در نهایت…

علت بروز این عارضه مربوط به سیستم عصبی و عضلانی است و به دلیل عوامل مختلفی از جمله آسیب عصبی، التهابات، آسیب درون مفصلی یا عوامل دیگری رخ می‌دهد، در صورتی که با قفل شدن زانو مواجه هستید، مشاوره با پزشکی باتجربه حائز اهمیت است تا علت اصلی و درمان مناسب تعیین شود.

درمان این عارضه بستگی به علت آن دارد و در صورتی که علت آسیب عصبی باشد، درمان شامل فیزیوتراپی، داروها برای کنترل التهاب و درد، و در برخی موارد جراحی است.