تبخیر دیسک یکی از روش های نوین و کم تهاجمی برای درمان دیسک های بیرون زده یا ملتهب در ناحیه کمر و گردن است، در این تکنیک با استفاده از لیزر یا امواج رادیوفرکانسی، بخشی از دیسک تبخیر می‌شود تا فشار از روی اعصاب برداشته شده و درد کاهش یابد، این روش بدون نیاز به برش بزرگ و بیهوشی عمومی انجام می‌شود و دوران نقاهت کوتاه تری نسبت به جراحی های سنتی دارد، اما آیا تبخیر دیسک برای همه بیماران مناسب است یا تنها گروه خاصی از این روش سود می‌برند؟ در ادامه به بررسی کامل این روش می‌پردازیم.
تبخیر دیسک چیست؟
تبخیر دیسک روشی پیشرفته و کم تهاجمی در درمان دیسک های آسیب دیده ستون فقرات است که با هدف کاهش فشار بر عصب‌های نخاعی انجام می‌شود، در این روش، با استفاده از لیزر یا امواج رادیوفرکانسی، بخشی از ماده ژله‌ای داخل دیسک که بیرون زدگی یا التهاب ایجاد کرده، به صورت کنترل شده تبخیر می‌شود، این کار باعث کاهش حجم دیسک و در نتیجه کاهش فشار روی ریشه‌های عصبی و تسکین درد می‌گردد، تبخیر دیسک تحت بی‌حسی موضعی و به صورت سرپایی انجام می‌شود و نیاز به بستری طولانی ندارد.
بیشتر بخوانید: آندوسکوپی دیسک کمر
چه افرادی کاندیدای مناسب برای تبخیر دیسک هستند؟
کاندیدای مناسب برای تبخیر دیسک افرادی هستند که دچار بیرون زدگی خفیف تا متوسط دیسک بین‌مهره‌ای شده‌اند و به درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، دارو و تزریق پاسخ نداده‌اند، شرایط زیر معمولا نشان دهنده مناسب بودن فرد برای این روش است:
- درد مزمن کمر یا گردن که به پا یا دست نیز انتشار پیدا می‌کند (دردهای سیاتیکی یا عصبی).
- فتق دیسک خفیف تا متوسط که با MRI تأیید شده باشد.
- فرد فاقد مشکلات شدید ستون فقرات مانند تنگی شدید کانال نخاعی یا بی‌ثباتی مهره‌ها باشد.
- عدم موفقیت درمان‌های غیرجراحی حداقل به مدت ۶ هفته.
- عدم تمایل یا منع برای جراحی باز به دلایل پزشکی یا شخصی.
در مقابل، افرادی که دچار پارگی کامل دیسک، تنگی شدید کانال نخاعی یا بی‌ثباتی ستون فقرات هستند، کاندیدای مناسبی برای این روش نیستند، تشخیص نهایی باید توسط متخصص در بهترین کلینیک درد در تهران انجام شود.
برای دریافت نوبت از کلینیک درد دکتر آریانی و دریافت مشاوره با شماره ۰۲۱۸۸۳۱۴۹۰۰ تماس گرفته با به سامانه آنلاین ماوراطب مراجعه نمایید.
مراحل انجام تبخیر دیسک
مراحل انجام تبخیر دیسک به صورت دقیق و برنامه‌ریزی شده انجام می‌شود و تحت نظر پزشک متخصص صورت می‌گیرد، مراحل کلی این روش عبارت‌اند از:
ارزیابی اولیه و تشخیص دقیق
ابتدا بیمار با استفاده از MRI یا سی‌تی اسکن معاینه می‌شود تا محل و شدت بیرون زدگی دیسک مشخص می‌شود، اگر شرایط بیمار با معیارهای تبخیر دیسک تطابق داشته باشد، برای عمل آماده می‌شود.
آماده‌سازی بیمار
بیمار به اتاق عمل منتقل شده و تحت بی‌حسی موضعی قرار می‌گیرد، نیازی به بیهوشی عمومی نیست، ناحیه جراحی ضدعفونی شده و به صورت استریل آماده می‌شود.
وارد کردن سوزن مخصوص به ناحیه دیسک
پزشک با کمک دستگاه فلوروسکوپ پ یا سونوگرافی، سوزن مخصوص را به‌دقت وارد مرکز دیسک آسیب دیده می‌کند.
تبخیر یا کاهش حجم دیسک
از طریق سوزن، انرژی لیزر یا رادیوفرکانسی به ماده ژله‌ای داخل دیسک وارد می‌شود تا بخشی از آن تبخیر شده و حجم آن کاهش یابد، این کاهش فشار، موجب تسکین درد می‌شود.
خروج ابزار و پایان عمل
پس از اطمینان از موفقیت‌آمیز بودن تبخیر، ابزار خارج شده و محل ورود سوزن با پانسمان ساده پوشانده می‌شود.
بیشتر بخوانید: درمان دیسک کمر با لیزر
مزایای تبخیر دیسک نسبت به جراحی‌های باز
تبخیر دیسک نسبت به جراحی های باز ستون فقرات مزایای قابل توجهی دارد که آن را به گزینه‌ای محبوب برای بسیاری از بیماران تبدیل کرده است، مهم‌ترین مزایا عبارت‌اند از:
- بدون نیاز به برش بزرگ در پوست و با حداقل آسیب به بافت‌های اطراف انجام می‌شود.
- بی‌حسی موضعی به جای بیهوشی عمومی، ریسک عوارض بیهوشی کاهش می‌یابد.
- بیمار معمولا در همان روز ترخیص می‌شود و سریع‌تر به زندگی عادی بازمی‌گردد.
- کاهش خطر عفونت و خونریزی به دلیل عدم نیاز به باز کردن کامل ناحیه جراحی.
- عدم نیاز به بستری طولانی مدت، در اغلب موارد، تبخیر دیسک به صورت سرپایی انجام می‌شود.
- نسبت به جراحی‌های باز، هزینه کمتر و زمان بهبودی کوتاه‌تری دارد.
- اسکار و جای زخم بسیار کوچک
مراقبت های بعد از تبخیر دیسک
مراقبت های بعد از تبخیر دیسک نقش مهمی در بهبود سریع‌تر، کاهش عوارض و افزایش اثربخشی درمان دارند و رعایت توصیه‌های زیر به بیماران کمک می‌کند تا روند نقاهت را با کمترین مشکل طی کنند:
- در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول، بهتر است بیمار فعالیت‌های خود را به حداقل برساند و بیشتر استراحت کند، استراحت در وضعیت مناسب ضروری است.
- تا چند هفته از برداشتن اجسام سنگین، خم شدن مکرر یا فعالیت های فیزیکی شدید خودداری شود، زیرا ممکن است به دیسک فشار وارد کند.
- پس از گذشت ۲۴ تا ۴۸ ساعت، پیاده‌روی سبک به صورت روزانه توصیه می‌شود تا از خشکی عضلات و لخته شدن خون جلوگیری شود.
- داروهای مسکن، ضد التهاب یا آنتی‌بیوتیک‌ها (در صورت تجویز) باید به‌طور منظم و کامل مصرف شوند.
- تا چند روز از رانندگی خودداری شود، به ویژه اگر داروی خواب‌آور یا مسکن قوی مصرف شده باشد.
- تغذیه غنی از ویتامین‌ها، پروتئین و آب کافی به روند ترمیم بدن کمک می‌کند و پرهیز از چاقی نیز از بازگشت فشار به دیسک جلوگیری می‌کند.
- مراجعه به پزشک در زمان‌های تعیین شده برای بررسی وضعیت دیسک و اطمینان از بهبود صحیح ضروری است.
- در صورت صلاحدید پزشک، جلسات فیزیوتراپی به تقویت عضلات پشتیبان ستون فقرات و پیشگیری از عود درد کمک می‌کند.
عوارض احتمالی تبخیر دیسک
تبخیر دیسک اگرچه روشی کم تهاجمی و ایمن در درمان دیسک‌های بیرون زده محسوب می‌شود، اما مانند هر روش پزشکی ممکن است با برخی عوارض احتمالی همراه باشد، این عوارض نادر و خفیف هستند، اما آگاهی از آن‌ها به تصمیم‌گیری بهتر بیمار کمک می‌کند:
درد موقت پس از عمل
برخی بیماران در روزهای ابتدایی پس از تبخیر دیسک دچار درد یا احساس فشار خفیف در محل جراحی می‌شوند که با مسکن قابل کنترل است.
عفونت محل ورود سوزن
اگرچه نادر است، اما در صورت عدم رعایت اصول استریلیزاسیون یا مراقبت های پس از عمل، احتمال عفونت در محل ورود سوزن وجود دارد.
خونریزی خفیف
گاهی اوقات در محل ورود سوزن یا اطراف دیسک، خونریزی جزئی رخ می‌دهد که اغلب بدون نیاز به درمان خاص برطرف می‌شود.
بی‌حسی یا گزگز موقت
در برخی موارد، تحریک عصب مجاور باعث بی‌حسی، سوزن سوزن شدن یا احساس ضعف موقت در اندام می‌شود که معمولا طی چند روز یا هفته بهبود می‌یابد.
عدم پاسخ کامل به درمان
در برخی بیماران، به ویژه در موارد دیسک‌های شدید یا چندگانه، ممکن است تبخیر دیسک منجر به بهبودی کامل نشود و نیاز به درمان مکمل وجود داشته باشد.
عود مجدد علائم
در صورتی که سبک زندگی بیمار اصلاح نشود مانند بلند کردن اجسام سنگین یا نشستن طولانی علائم مجددا بازمی‌گردند.
سوالات متداول
تبخیر دیسک درد زیادی ندارد و تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و ممکن است در حین یا پس از عمل کمی احساس ناراحتی یا فشار خفیف تجربه می‌شود.
دوران نقاهت تبخیر دیسک کوتاه است و بیشتر بیماران طی ۳ تا ۷ روز به فعالیت‌های سبک بازمی‌گردند، بهبودی کامل ممکن است تا ۳ هفته طول بکشد.
در نهایت…
تبخیر دیسک روشی کم تهاجمی، مؤثر و ایمن برای درمان بیرون زدگی خفیف تا متوسط دیسک است که با استفاده از لیزر یا امواج رادیوفرکانسی انجام می‌شود، این روش بدون نیاز به بیهوشی عمومی، با درد کم، دوره نقاهت کوتاه و عوارض محدود همراه است و برای بیمارانی که به درمان های غیرجراحی پاسخ نداده‌اند و نمی‌خواهند تحت عمل باز قرار گیرند، گزینه‌ای مناسب محسوب می‌شود؛ البته تشخیص نهایی باید توسط پزشک متخصص انجام گیرد.