آرتروز شانه؛ از علائم تا روش های درمان

آرتروز شانه یکی از رایج ترین بیماری هایی است که بسیاری از افراد را به خود درگیر کرده است. لازم به ذکر است که شانه انسان دارای دو مفصل است که احتمال ابتلا به آرتروز در هر یک از آن ها وجود دارد. منظور از آرتروز شانه بروز آسیب در سطح غضروف شانه است که زمینه التهاب را در این قسمت ایجاد می کند. شاید بهتر باشد به منظور آشنایی بیشتر با آن و دلایل بروز آن نخست با آناتومی شانه آشنا شویم.

آشنایی با آناتومی شانه

قسمتی از تیغه شانه که در بالای شانه قرار گرفته و به استخوان ترقوه یا به عبارت دیگر کلاویکل اتصال پیدا کرده است، تحت عنوان آکرومیون نام گذاری می گردد. مفصل متصل کننده کلاویکل و آکرومیون را آکرومیوکلاویکولر می نامند. مفصل مذکور ابعادی به اندازه مفصل انگشت شست داشته و زمینه ای را فراهم می سازد که انسان بتواند دست هایش را بالای سرش ببرد. این مفصل متشکل از بافت غضروف، مینیسک ها، عصب ها، عروق خونی و دو مجموعه رباط است. شاید برایتان جالب باشد بدانید که مفصل مذکور آسیب پذیرترین بخش شانه محسوب شده و در صورت آسیب دیدگی می تواند باعث بروز این عارضه می گردد.

مفصل شانه که نام علمی و پزشکی آن گلنوهومرال است، در محل برخورد استخوان بازو ( هومروس) و اسکاپولا واقع شده و شرایطی را مهیا می کند که بازو بتواند به طور دایره وار بچرخد.

علل ابتلا به آرتروز شانه

همان گونه که پیش تر اشاره کردیم، یکی از رایج ترین دلایل بروز درد در شانه ها و فقدان عملکرد طبیعی آن ها به شمار می آید. لازم به ذکر است که این بیماری در مقایسه با آرتروز ران و یا زانو از شیوع کمتری برخوردار است. هم چنین باید بدانید افرادی که به آرتروز یک مفصل دچار می شوند، در معرض خطر ابتلا به آرتروز سایر مفاصل نیز قرار دارند.

اگرچه هنوز دلیل دقیق و مشخصی برای ابتلا به این بیماری در دسترس نیست، اما محققان معتقدند که عوامل خطرزای گوناگونی می توانند دست به دست هم داده و زمینه ابتلای فرد به آرتروز شانه را فراهم سازند. در ادامه به معرفی و بررسی برخی از این عوامل خواهیم پرداخت.

👈🏻 سن

غالبا افراد در دهه ۶۰ و ۷۰ زندگی خود بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به آن قرار دارند. گاهی اوقات فرد در سن ۴۰ سالگی با تخریب شدید این مفاصل مواجه شده و به این بیماری مبتلا می گردد.

👈🏻 استفاده بیش از اندازه از مفاصل

بدون شک استفاده بیش از حد از مفاصل و وارد نمودن فشار بیش از حد به آن ها زمینه تسریع ساییدگی غضروف این مفاصل را فراهم ساخته و در صورتی که نرخ تخریب این مفاصل از نرخ بهبود آن ها پیشی بگیرد، سطح مفصل به دلیل بروز ساییدگی پیش رونده دچار آرتروز شدید خواهد شد.

عوامل گوناگونی بر سرعت تخریب غضروف در اثر استفاده بیش از اندازه تاثیرگذار هستند که از جمله مهم ترین آن ها می توان به ظرفیت بهبودی شخص و نوع فشار وارده اشاره نمود.

👈🏻 آسیب دیدگی

یکی از اصلی ترین دلایل ابتلا به آن تخریب سطح مفصل به دلایل گوناگون نظیر شکستگی، دررفتگی یا آسیب دیدگی رباط ها است. موارد مذکور موجب پارگی سطح صاف غضروف شده و آرتروز را به دنبال دارند. البته لازم به یادآوری است که این دسته از آسیب ها را برحسب شدت آن ها می توان رفع نمود.

👈🏻 جراحی های پیشین

شاید برایتان جالب باشد بدانید که انجام برخی از جراحی هایی که به منظور پایداری شانه صورت می پذیرد، می تواند فرد را در معرض خطر ابتلا به آرتروز شانه قرار دهد. گفتنی است که انجام این دسته از جراحی ها در دنیای امروز به ندرت اتفاق می افتد.

👈🏻 ژنتیک

ژنتیک یکی دیگر از مهم ترین علل ابتلا به آرتروز شانه است. در صورتی که فرد به دلیل وراثت مستعد ابتلا به این بیماری باشد، آرتروز در سنین کم و در چند جای بدن وی ظاهر شده و برای وی دردسرساز می شود.

علائم آرتروز شانه کدام اند؟

این بیماری با علائم متعدد و متنوعی همراه است که از جمله مهم ترین آن ها می توان به احساس درد در شانه ها به ویژه در هنگام حرکت دادن آن ها، التهاب و تورم شانه، محدود شدن دامنه حرکتی شانه ها و عدم توانایی در انجام فعالیت های روزمره نظیر لباس پوشیدن، منتشر شدن درد به قسمت بازو و دست، حساسیت به لمس و فشار، ضعف عضلات شانه، ایجاد صدا توسط شانه ها در حین حرکت دادن آن ها و… اشاره نمود.

انواع آرتروز شانه

آرتروز شانه دارای انواع مختلفی است که در ادامه آن ها را بررسی خواهیم کرد.

آرتروز استخوان شانه

این نوع از آرتروز شانه به دلیل فرسوده شدن استخوان ها ایجاد شده و به مرور زمان غضروف های استخوان را از بین خواهد برد. و با از بین رفتن غضروف ها، استخوان ها ساییده شده و بیمار در شانه خود احساس درد خواهد کرد.  به این نوع آرتروز استئوآرتریت نیز گفته می شود.

آرتروز استخوان شانه بیشتر در افراد بالای ۵۰ سال اتفاق خواهد افتاد و ناحیه بروز آن در ترقوه آکرومین و محل اتصال بازو به مفصل شانه است.

آرتروز رماتیسمی

آرتروزی که در هر دو طرف مفصل و به صورت متقارن بروز پیدا می کند، آرتروز رماتیسمی گفته می شود. این نوع آرتروز با سیستم ایمنی بدن در ارتباط بوده و التهاب مفاصل رو به دنبال دارد.

آرتروز بعد از سانحه

یکی از انواع آرتروز شانه، بعد از وارد شدن آسیب به به وجود می آید که به آن آرتروز بعد از سانحه گفته می شود. آسیب هایی مانند شکستگی، کشیدگی و جابه جا شدن شانه منجر به ساییده شدن و از بین رفتن غضروف ها شده و درد شدیدی را در ناحیه شانه برای افراد به وجود خواهد آورد و دیگر فرد قادر به حرکت بازوها و بلند کردن اجسام سنگین مانند وزنه ها نخواهد بود.

مردگی بافت شانه یا استئونکروز

در این نوع از آرتروز شانه، جریان خون به استخوان شانه متوقف شده و مرگ بخشی از استخوان را به دنبال دارد و با این اتفاق، غضروف ها نیز تحت تاثیر قرار گرفته و آسیب خواهند دید. این اتفاق در ابتدا در ناحیه بالای بازوها بروز پیدا کرده و سپس پیشرفت پیدا کرده و حفره اتصال را هم از بین خواهد برد.

علت مرگ بافت نیز شامل مصرف دوز بالای استروئید، مصرف زیاد نوشیدنی های الکلی، بیماری های سلولی و … است.

پارگی تاندون روتاتور کاف

روتاتور کاف در واقع تلاقس چهار عضله محرک اصلی شانه است که در صورتی که پاره شود و درمان نشود منجر به آرتروپاتی شده و به بافت نرم مفصل و سطح مفصل آسیب خواهد زد.

نحوه تشخیص آرتروز شانه

برای تشخیص این بیماری در ابتدا، پزشک متخصص بیمار را معاینه کرده و علائم وی را نیز بررسی خواهد کرد. با معاینه می توان سفتی و از دست رفتگی دامنه حرکت را تشخیص داد ولی برای تشخیص دقیق تر نیاز به انجام عکس برداری های است که این عکس برداری ها شامل اشعه ایکس که میزان از بین رفتن غضروف مفصلی را نشان می دهد، سی تی اسکن که استخوان مفصل شانه را با جزئیات بیشتری نشان می دهد و ام آر آی که اطلاعات زیادی را در مورد استخوان و غضروف نشان می دهد است.

روش های درمان آرتروز شانه

همان گونه که پیش تر نیز اشاره کردیم، دلایل قطعی ابتلا به این بیماری در حال حاضر شناخته نشده است. اما در صورت ناتوان کننده بودن این بیماری می توان با استفاده از روش های زیر به درمان آن روی آورد.

✅ استفاده از دارو

گاهی برای تسکین درد ناشی از آرتروز شانه می توان بدون دستور پزشک به استفاده از داروهایی نظیر ایبوپروفن و ناپروکسن پرداخت و یا به استفاده از داروهای تجویزی همچون سلبرکس و موبیک روی آورد. تاثیر داروهای مذکور در کاهش درد شانه و بالا بردن دامنه حرکتی آن به طور علمی و تجربی به اثبات رسیده است.

✅ تزریق استروئیدها

استروئیدها به منظور کاهش التهاب مفاصل درگیر آرتروز تزریق می گردند. این مواد با ماده ای بی حس کننده ترکیب و بدین ترتیب با درد پایین تزریق می شود. لازم به ذکر است که تزریق استروئیدها به همراه مواد بی حس کننده یکی از عوامل تایید کننده تشخیص ابتلا به آرتروز شانه است.

لازم به ذکر است که تزریق این مواد پس از ۲۴ تا ۴۸ ساعت اثرگذاری خود را نشان داده و پس از آن تا ۳ الی ۶ ماه ماندگار خواهد بود.

✅ فیزیوتراپی

یکی از بهترین روش های درمان این عارضه فیزیوتراپی است. این کار به منظور تقویت حرکت عضلات حرکت دهنده شانه و کشش رباط های شانه از طریق به کارگیری ورزش های خانگی صورت می پذیرد. نتیجه حاصل پس از گذشت یک تا دو ماه قابل مشاهده خواهد بود.

✅ روش های پزشکی جایگزین

شکل های گوناگونی از پزشکی وجود دارند که تاثیر بسیار به سزایی در تسکین علائم و عارضه های مزمن دارند. از جمله روش های پزشکی جایگزین می توان به طب سوزنی، بیوفیدبک، درمان با لیزر سطح پایین، تحریک الکتریکی، مکمل های گیاهی و… اشاره نمود.

اوزون تراپی، ورزش و در نهایت جراحی از دیگر روش های بهبود و درمان آرتروز شانه محسوب می شوند.

سوالات متداول

در نهایت…

با توجه به تحقیقاتی که پژوهشگران انجام داده اند به این نتیجه رسیده اند که راهی برای جلوگیری از آرتروز مفاصل به خصوص آرتروز شانه وجود ندارد پس باید با مشاهده اولین نشانه های غیر عادی به متخصصین حاضر در بهترین کلینیک درد مراجعه کرده تا با تشخیص سریع روند درمانی خوبی را پشت سر بگذراید.