در صورتی که ریشه عصبی در ناحیه خروج از نخاع فشرده یا تحت فشار قرار بگیرد به آن رادیکولوپاتی گفته می شود. این وضعیت به طور معمول به علت فشار، التهاب یا آسیب به ریشه عصبی در اثر انبساط لگنی، ستون فقراتی، آسیب دیدگی دیسکی، عفونت، تشنج، تومورها، تغییرات سنی و یا عوامل دیگری رخ خواهد داد.
باید به این موضوع اشاره کرد که رادیکولوپاتی یک وضعیت پیچیده و مزاجی است که به تشخیص دقیق و درمان مناسب نیاز دارد. در این مقاله به بررسی علل، علائم، تشخیص و گزینههای درمانی رادیکولوپاتی خواهیم پرداخت.
رادیکولوپاتی چیست؟
هر ریشه عصبی شامل یک عصب احساسی و یک عصب حرکتی است و در واقع وظیفه آن ها انتقال اطلاعات حسی و حرکتی بین نخاع و اعضا است و در صورتی که ریشه عصبی در ناحیه خروج از نخاع فشرده یا تحت فشار قرار بگیرد، ریشههای عصبی از نخاع فقراتی خارج شده و به سمت اعضا و بافتهای بدن گرایش پیدا خواهد کرد و رادیکولوپاتی رخ خواهد داد.
همانطور که در ابتدای مقاله ذکر کردیم، فشار وارد شده به ریشه عصبی میتواند ناشی از عوامل مختلفی مانند فشار لگنی، ستون فقراتی، آسیب دیدگی دیسکی، عفونت، تشنج، تومورها و تغییرات سنی باشد.
این عارضه علائمی مانند درد، سرماخوردگی، تحلیل عضلانی و ضعف عضلانی در نواحی مربوطه را به دنبال خواهد داشت.
علت بروز رادیکولوپاتی
همانطور که می دانید این عارضه به دلایل مختلفی رخ می دهد که در ادامه همه ی آن ها را بررسی خواهیم کرد.
فشار لگنی
عوامل مختلفی مانند بارداری، تشنج ها، عفونت هاب لگنی و … امکان دارد منجر به فشار لگنی که به ریشه های عصبی ناحیه کمر و لگن منتهی می شود، شده و منجر به بروز رادیکولوپاتی شود.
ستون فقراتی
یکی دیگر از علت های بروز رادیکولوپاتی، مشکلات ستون فقراتی مانند ستون فقرات گردن، ستون فقرات کمر و ستون فقرات گردن است که منجر به ایجاد فشار و التهاب ریشه های عصبی می شود.
آسیب دیدگی دیسکی
در صورت ترکیدن یا تخلیه محتوای دیسک بین مهره ها امکان بروز هرنیاسیون دیسکی یا پروتروژن دیسکی وجود خواهد دات که منجر به ایجاد فشار به ریشه عصبی و بروز رادیکولوپاتی می شود.
عفونت
عفونتهای لگنی و عفونتهای عمده منجر به التهاب ریشههای عصبی و بروز رادیکولوپاتی می شوند.
تشنج
یکی دیگر از دلایل بروز رادیکولوپاتی، تشنج حاد یا فوق حاد هستند که منجر به ایجاد فشار و تحریک ریشه های عصبی خواهند شد.
تومورها
تومورهای خوش خیم یا بدخیم ناحیه ستون فقرات نیز یکی دیگر از دلایل بروز رادیکولوپاتی است چرا که منجر به ایجاد فشار و وارد شدن آسیب به ریشه های عصبی خواهد شد.
تغییرات سنی
افزایش سن و پیری یکی از دلایلی است که موجب ایجاد فشار به ریشه های عصبی و در نهایت بروز رادیکولوپاتی می شود.
عوامل موثر در بروز رادیکولوپاتی
علاوه بر دلایلی که در بالا ذکر کردیم، عواملی وجود دارند که نقش موثری در بروز این عارضه دارند که در ادامه به صورت موردی ذکر خواهیم کرد.
⚠️ سن بالای ۳۰ الی ۵۰ سال در مردان
⚠️ سن بالای ۵۰ الی ۶۰ سال در زنان
⚠️ بلند کردن وسایل سنگین به طرز نامناسب
⚠️ افزایش وزن و اضافه وزن
⚠️ کم تحرکی
⚠️ مصرف سیگار
⚠️ انجام فعالیت های که به منجر به وارد شدن آسیب به دیسک کمر می شوند.
علائم و نشانه های رادیکولوپاتی
علائم این عارضه عبارتند از:
- درد شدید، تیز و یا سوزشی در ناحیه ای از ستون فقرات که به ریشه عصبی منتهی می شود و معمولاً در یک طرف بدن رخ میدهد.
- ضعف عضلات مرتبط با ریشه عصبی که این ضعف امکان دارد منجر به محدودیت در حرکت و کاهش قدرت عضلانی در ناحیه مربوطه شود.
- احساس سردی، مورموری در ناحیه متأثر از ریشه عصبی
- در برخی موارد، رادیکولوپاتی میتواند منجر به کاهش حس یا احساس خنثی شدن در نواحی ستون فقرات و نواحی منتهی به ریشه عصبی شود.
- رادیکولوپاتی میتواند منجر به محدودیت در حرکت، افت قدرت و کندی در عملکرد حرکتی شود.
- درد و سوزش در ساق و پا در صورتی که ریشه عصبی در ناحیه پایینی ستون فقرات تحت فشار باشد نیز یکی دیگر از علائم این عارضه است و این درد معمولاً از زانو به پایین تا انگشتان پا امتداد دارد.
- تغییرات حسی مانند خنثی شدن، سوزش، خارش یا ته لرزش در مناطق مرتبط با ریشه عصبی
تشخیص رادیکولوپاتی به چه صورت است؟
برای تشخیص رادیکولوپاتی پزشک متخصص از روشهای مختلف استفاده کند که شامل موارد زیر میشود:
معاینه فیزیکی
در ابتدا معاینه فیزیکی برای بررسی علائم و نشانههای رادیکولوپاتی انجام خواهد شد و همچنین با بررسی قدرت و حس در نواحی مرتبط با ریشه عصبی به اطلاعات کاملی خواهد رسید.
ارزیابی سوابق بیمار
پزشک متخصص علائم، شدت و مدت زمان علائم، عوامل تسریعکننده یا تشدیدکننده دردها و همچنین تاریخچه بیماری قبلی و درمان های انجام شده را نیز بررسی خواهد کرد.
آزمایشات تصویربرداری
در صورت لزوم نیز امکان دارد پزشک تصویربرداری هایی از قبیل رادیوگرافی، MRI و توموگرافی کامپیوتری را تجویز کند که این تستها به پزشک کمک خواهند کرد تا تصویر دقیقتری از ساختارهای داخلی بدن از جمله ریشههای عصبی، فضاهای بینمهرهای و هرنیاسیون دیسکی را مشاهده کنند.
آزمایشهای تکمیلی
برخی از آزمایشهای تکمیلی مانند آزمایشهای عصب شناسی، آزمایشهای الکتروفیزیولوژیکی و آزمایشهای خون نیز برای تأیید تشخیص و ارزیابی دقیقتر علائم رادیکولوپاتی انجام خواهند شد.
روش های درمان رادیکولوپاتی
برای درمان این عارضه روش های مختلفی وجود دارد که با توجه به علت و شدت علائم، پزشک متخصص یکی از آن ها را انتخاب خواهد کرد. در ادامه این روش ها را بررسی خواهیم کرد.
✅ استراحت و محدود کردن فعالیت ها
یکی از روش های درمان این عارضه استراحت و کاهش فعالیت بدنی است که منجر به کاهش فشار و استرس روی ریشه عصبی خواهد شد. در واقع توصیه می شود که فعالیتهایی که موجب تشدید درد می شوند مثل انجام حرکات شدید، برداشتن و جابجایی اشیا سنگین و حرکات تکراری محدود شوند.
✅ دارو درمانی
داروها میتوانند در بهبود علائم رادیکولوپاتی مؤثر باشند. بدین منظور پزشک متخصص داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن را برای کاهش التهاب و کنترل درد تجویز خواهد کرد. استفاده از استروئیدها، عوامل ضد التشنج و … نیز در برخی موارد ممکن است با توجه به شرایط مورد استفاده قرار بگیرد.
✅ فیزیوتراپی
یکی از روش های درمانی دیگر که منجر به کاهش علائم این عارضه شده و همچنین موجب افزایش قدرت و انعطاف پذیری عضلات می شود، فیزیوتراپی است. بدین منظور تمرینات استقامتی، تمرینات تقویتی، ماساژ، الکتروتراپی، کمربند درمانی و تکنیکهای درمانی انجام خواهند شد. فیزیوتراپی به شما کمک خواهد کرد تا چگونه در حالت صحیح برخی فعالیتها را انجام دهید که فشار روی ریشه عصبی کاهش پیدا کند.
✅ تزریقات موضعی
در مواردی که درد قابل تحمل نبوده و همچنین با روش های دیگر نتوان این عارضه را کنترل کرده و درمان کرد، پزشک متخصص امکان دارد که تزریقات موضعی مانند استروئیدها و داروهای دیگر را ناحیه تحت تاثیر انجام دهد. این تزریقات موجب می شود تا التهاب کاهش پیدا کرده و درد نیز کنترل شود.
برای انجام این تزریقات حتما به بهترین کلینیک درد در تهران مراجعه نمایید.
✅ جراحی
در مواردی که این عارضه با روش های دگر درمان نشود، پزشک متخصص از روش جراحی برای درمان استفاده کند که این جراحی میتواند شامل لامینکتومی (برداشت قسمتی از استخوان مهره)، دیسکتومی (برداشت قسمتی از دیسک)، جراحی ترمیمی عصبی یا ترکیبی از این روشها باشد. هدف از این جراحی برداشتن فشار اضافی از روی ریشه عصبی و همینطور بهبود علائم رادیکولوپاتی است.
در مورد رادیکولوپاتی بدانید که…
که به علت وارد شدن فشار بر ریشه عصبی در ناحیه نخاعی ایجاد شده و موجب درد، سردرد، احساس سوزش و ضعف عضلات مرتبط با مسیر ریشه عصبی خواهد شد. در صورت تشخیص رادیکولوپاتی و درمان مناسب و به موقع میتوان به کاهش علائم کمک کرد.
درمان رادیکولوپاتی شامل یک سری روشهایی است که به طور کلی منجر به کاهش درد، بهبود وضعیت عصبی و افزایش کیفیت زندگی شما خواهد شد.