دررفتگی کشکک زانو از جمله مشکلات شایع زانو است که در اثر فشار، ضربه و یا حرکات ناگهانی زانو به وجود میآید، این عارضه هنگامی اتفاق میافتد که استخوان کشکک زانو از داخل شیاری که در آن قرار گرفته است به نام شیار تروکلئار خارج میگردد، دررفتگی کشکک زانو میتواند باعث ایجاد درد و ناراحتی در ناحیه زانو گشته و نیازمند درمان فوری است.
علت در رفتگی کشکک زانو
برای درک بهتر علت دررفتگی کشکک زانو باید با آناتومی مفصل زانو آشنا باشید، مفصل زانو از سه استخوان شامل استخوان ران، استخوان ساق و کشکک زانو تشکیل شده است، کشکک زانو در شیار تروکلئار در قسمت پایینی استخوان ران به کمک تاندونها و رباطها نگه داشته میشود، وارد شدن برخی از آسیبها سبب جا به جایی و خارج شدن کشکک زانو از این شیار و در اصطلاح دررفتگی آن میشود، این آسیبها ممکن است یک ضربه خارجی ناشی از برخورد و تصادف باشد و یا به دلیل چرخش ناگهانی زانو در ورزش رخ دهد، این عارضه در جوانان و افرادی که فعالیتهای بدنی بیشتری دارند رایجتر است.
ریسک فاکتورهای مختلفی نیز با مشکل در رفتگی کشکک زانو در ارتباط است، افرادی که قبلا با این مشکل مواجه شدهاند بیشتر مستعد بروز مجدد آن هستند، علاوه بر آن افرادی که به علت شل بودن تاندونها و رباطهای زانو کاسه زانوی ناپایداری دارند بیشتر در معرض این آسیب هستند، قد بلند و اضافه وزن نیز ممکن است احتمال بروز این مشکل را افزایش دهد، برخی افراد نیز به دررفتگی کاسه زانوی مادرزادی (دیسپلازی تروکلئر) مبتلا هستند، در رفتگی مادرزادی کشکک زانو اغلب با مشکلات مادرزادی دیگر مانند سندرم لارسون، آرتروگریپوز، دیسپلازی دیاستروفیک، سندرم ناخن کشکک، سندرم داون و سندرم الیس وان کرولد همراه است.
در رفتگی کشکک زانو چه نشانههایی دارد؟
علایم و نشانههایی وجود دارد که از طریق آن احتمال دررفتگی کشکک زانو مشخص میگردد، از این جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
✅ احساس درد و تورم شدید در ناحیه زانو
✅ انحراف مشخص کاسه زانو و خارج شدن آن از محل اصلی آن
✅ کبودی و تغییر رنگ در محل آسیب دیده
✅ احساس بیثباتی و قفل شدن زانو
✅ محدود شدن حرکات زانو و ناراحتی در راه رفتن
✅ شنیده شدن صدای ترک خوردن
این علائم و نشانهها میتواند هشدار دهنده آسیب دیدگی و دررفتگی کاسه زانو باشد و نیازمند تشخیص و درمان به موقع است.
نحوه تشخیص در رفتگی کشکک زانو
دررفتگی کشکک زانو ممکن است با مشکلات دیگر مانند آسیب به تاندونها و رباطها همراه شود، برای تشخیص این عارضه پزشک ابتدا از طریق معاینات فیزیکی و بررسی شرح حال بیمار شرایط را ارزیابی میکند، عکس برداری با اشعه ایکس برای بررسی سایر مشکلات و آسیبهای احتمالی انجام میگیرد، MRI نیز جهت بررسی دقیقتر غضروف و رباط کمک میکند.
درمان دررفتگی کشکک زانو به چه صورت است؟
پزشک متخصص بعد از تشخیص مشکل دررفتگی کشکک زانو استخوان را به موقعیت صحیح خود باز میگرداند، باید توجه کرد این کار حتما باید توسط پزشک و فرد متخصص انجام گیرد تا از بروز عوارض بیشتر پیشگیری گردد، در برخی از افراد نیز ممکن است بعد از در رفتن کشکک و با حرکت دادن زانو، کاسه زانو به جای اصلی خود باز گردد، پزشک برای کاهش درد از داروهای مسکن استفاده میکند، در ادامه لازم است با کمک روشهای تشخیصی ذکر شده شامل اشعه ایکس یا MRI به بررسی دقیقتر شرایط زانو پرداخته شود.
بعد از جا انداختن کشکک زانو لازم است تا چند هفته استراحت داشته باشید تا بهبودی کامل حاصل شود، درمانهای کمکی مانند کمپرس سرد، بالا نگه داشتن زانو و بانداژ فشاری میتواند در کاهش تورم و درد مفید باشد، استفاده از عصا کمک میکند تا راحتتر حرکت کنید و فشار کمتری به زانو وارد گردد، داروهای ضد درد و التهاب برای کنترل تورم و کاهش درد تجویز میگردد.
فیزیوتراپی و توانبخشی از دیگر راهکارهای درمانی دررفتگی کشکک زانو است، انواع تمرینات جهت تقویت و تثبیت کشکک زانو بسته به شرایط هر بیمار ارائه میگردد، تمرینات تقویتی عضلات زانو بخش مهم درمان توانبخشی را تشکیل میدهد و هدف آن پیشگیری از بروز مجدد دررفتگی کاسه زانو است، علاوه بر این تمرینات کششی و پایداری نیز بخش دیگر توانبخشی را شامل میشود، برای محافظت از کاسه زانو و نگه داشتن آن از نوار چسب استفاده میشود، مدت تمرینات توانبخشی بسته به شرایط هر فرد متغیر بوده و باید تا زمانی که ثبات و عملکرد زانو بازیابی گردد ادامه یابد.
روش جراحی از دیگر راهکارهای درمانی در رفتگی کشکک زانو است، این روش اغلب در افرادی که به طور مکرر با مشکل دررفتگی در کاسه زانو مواجه هستند و یا دچار آسیب دیدگی در غضروف و رباط شدهاند توصیه میشود، بازسازی رباط MPFL از جمله جراحیهای کشکک زانو است و در افرادی که دچار آسیب رباط پاتلوفمورال شدهاند کاربرد دارد، جراحی تروکلئوپلاستی نیز در افرادی که دچار بی ثباتی کشکک زانو هستند و شیار تروکلئار مقعر دارند انجام میگیرد.
سوالات متداول در رفتگی کشکک زانو
دوره درمان در رفتگی کشکک زانو بسته به نوع آسیب و شرایط بدنی هر بیمار متفاوت است، این مدت ممکن از دو هفته تا چند ماه طول بکشد، در ورزشکاران حرفهای مدت زمان بیشتری نیاز است تا بتوانند دوباره فعالیتهای ورزشی خود را شروع کنند.
آماده سازی و تقویت عضلاتی که در تثبیت زانو نقش دارند مهمترین راهکار پیشگیری از این مشکل است، از طرفی برای پیشگیری از دررفتگی مجدد لازم است تمرینات توانبخشی و درمانی را به طور کامل ادامه دهید.
متخصص ارتوپد میتواند به شما در این زمینه کمک کند.
درمان اصولی در رفتگی کشکک زانو
در رفتگی کشکک زانو یکی از شایعترین مشکلات و آسیب دیدگیهای زانو است و با تشخیص اصولی و به موقع میتواند درمان گردد، روشهای درمانی مختلفی شامل دارو درمانی، درمانهای کمکی، فیزیوتراپی و جراحی برای حل این مشکل وجود دارد، مراجعه به پزشک متخصص و تکمیل روند درمانی و توانبخشی مهمترین نکته در روند بهبودی بیماران است.