پارگی لابروم شانه یکی از آسیب‌های شایع مفصل شانه است که به دلیل نقش لابروم در پایداری و حرکت روان شانه اهمیت زیادی دارد. این آسیب معمولاً بر اثر ضربه، حرکات تکراری یا افزایش فشار روی شانه در فعالیت‌های ورزشی یا روزمره ایجاد می‌شود. علائم شامل درد، ضعف، کاهش دامنه حرکتی و گاهی احساس قفل شدن یا گیر کردن مفصل است. درمان می‌تواند شامل فیزیوتراپی، دارو یا جراحی بسته به شدت پارگی باشد.
لابروم چیست؟
لابروم یک غضروف فیبری حلقه‌ای شکل است که در اطراف حفره مفصل شانه (گلنوئید) قرار دارد. این ساختار به عمق حفره کمک می‌کند و موجب افزایش پایداری مفصل شانه می‌شود. لابروم مانند یک “واشر” عمل کرده و سر استخوان بازو (هومروس) را در جای خود نگه می‌دارد، در حالی که امکان حرکت آزادانه و روان شانه را نیز فراهم می‌کند. این بافت نقش مهمی در پایداری و عملکرد طبیعی شانه ایفا می‌کند.
علت پارگی لابروم شانه
پارگی لابروم شانه ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود که رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:
آسیب‌های ناگهانی
وارد شدن ضربه مستقیم به شانه، مانند تصادفات یا برخوردهای ورزشی، می‌تواند باعث پارگی لابروم شود. افتادن بر روی شانه به گونه ای که فشار شدیدی به مفصل وارد کند. همچنین حرکات شدید و ناگهانی، مانند بلند کردن اشیاء سنگین می‌تواند باعث پارگی لابروم شود.
حرکات تکراری
فعالیت‌هایی که شامل حرکات مکرر و فشار بر شانه هستند (مانند پرتاب توپ در ورزش‌ها یا بلند کردن مداوم اجسام سنگین) به مرور لابروم را فرسوده کرده و باعث پارگی می‌شوند.
فرسایش طبیعی
با افزایش سن، غضروف‌های بدن، از جمله لابروم، دچار تحلیل طبیعی می‌شوند. این تحلیل با کاهش استحکام و خاصیت ارتجاعی لابروم همراه است و آن را در برابر پارگی آسیب‌پذیرتر می‌کند. این نوع پارگی اغلب در افراد بالای ۴۰ سال دیده می‌شود.
ناپایداری شانه
در افرادی که دچار ناپایداری شانه هستند، مانند دررفتگی یا جابه‌جایی‌های مکرر شانه، لابروم به دلیل کشش یا فشار اضافی تحت تأثیر قرار می‌گیرد و احتمال پارگی آن افزایش می‌یابد.
ساختار آناتومیکی شانه
برخی افراد به دلیل ساختار خاص آناتومیکی مفصل شانه یا ضعف مادرزادی در بافت‌های اطراف آن، بیشتر در معرض آسیب به لابروم قرار دارند.
فشار بیش از حد در ورزش‌ها یا تمرینات شدید
انجام ورزش‌ها یا تمرینات شدید بدنی بدون آمادگی کافی یا تکنیک مناسب می‌تواند منجر به آسیب به ساختارهای مفصل شانه از جمله لابروم شود.
تشخیص و درمان به علت و شدت آسیب بستگی دارد.
نشانه های پارگی لابروم شانه
پارگی لابروم شانه علائم مختلفی دارد که ممکن است شدت آن‌ها بسته به نوع و محل پارگی متفاوت باشد. در زیر نشانه‌های شایع این آسیب آورده شده است:
- درد عمومی یا موضعی در شانه، به‌ویژه هنگام انجام حرکات خاص یا بلند کردن اجسام.
- درد ممکن است هنگام استراحت کاهش یابد، اما با فعالیت یا فشار روی شانه تشدید شود.
- برخی افراد هنگام حرکت دادن شانه احساس قفل شدن، گیر کردن یا اصطکاک در مفصل دارند.
- ضعف در بازو و شانه که انجام فعالیت‌های روزمره را دشوار می‌کند، مانند بلند کردن اجسام یا بالا بردن بازو.
- سختی در حرکت دادن شانه به ویژه در جهات خاص، مانند بالا بردن دست به بالای سر یا چرخاندن بازو.
- درد هنگام خوابیدن روی شانه آسیب‌دیده که ممکن است کیفیت خواب را کاهش دهد.
- گاهی اوقات تورم یا حساسیت در ناحیه شانه وجود دارد، به‌ویژه اگر پارگی ناشی از آسیب حاد باشد.
- ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره مانند پوشیدن لباس، حمل کیف یا انجام حرکات ورزشی.
این علائم ممکن است با سایر مشکلات شانه مشابهت داشته باشد، بنابراین تشخیص دقیق نیازمند بررسی پزشکی، معاینه فیزیکی و گاهی تصویربرداری مانند MRI است. اگر هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، مراجعه به پزشک متخصص برای ارزیابی و درمان ضروری است.
نحوه تشخیص پارگی لابروم شانه
تشخیص پارگی لابروم شانه نیازمند ارزیابی دقیق پزشک است که شامل معاینه فیزیکی، تاریخچه پزشکی بیمار و استفاده از روش‌های تصویربرداری می‌شود. در ادامه، مراحل اصلی تشخیص توضیح داده شده است:
- پزشک ابتدا درباره علائم، مدت زمان بروز آن‌ها و سابقه آسیب یا حرکات تکراری در فعالیت‌های روزمره یا ورزشی سؤال می‌کند.
- پزشک مفصل شانه را بررسی کرده و آزمایش‌های خاصی انجام می‌دهد تا نشانه‌های پارگی لابروم را شناسایی کند.
- اگر معاینه فیزیکی نشان‌دهنده احتمال پارگی لابروم باشد، پزشک ممکن است از روش‌های تصویربرداری مانند MRI، رادیوگرافی و … برای تأیید تشخیص استفاده کند.
- در مواردی که تشخیص قطعی نیست، پزشک ممکن است آرتروسکوپی انجام دهد. این روش شامل وارد کردن یک دوربین کوچک به داخل مفصل شانه است که امکان مشاهده مستقیم لابروم و بررسی میزان آسیب را فراهم می‌کند.
- بررسی عملکرد شانه در فعالیت‌های روزمره یا ورزشی نیز می‌تواند به تشخیص کمک کند، به‌ویژه در ورزشکارانی که علائم با فعالیت خاصی مرتبط هستند.
انواع پارگی لابروم شانه
پارگی لابروم شانه بسته به محل و نوع آسیب به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود که هر یک ویژگی‌ها و علائم خاص خود را دارند. در ادامه، انواع اصلی پارگی لابروم شانه توضیح داده شده است.
پارگی SLAP
در این نوع، پارگی در بخش فوقانی لابروم رخ می‌دهد، جایی که لابروم به تاندون سر بلند عضله دوسر متصل می‌شود.
بیشتر در ورزشکارانی که حرکات پرتابی انجام می‌دهند یا افرادی که حرکات مکرر بالای سر دارند، شایع است. علائم شامل درد عمیق در شانه، کاهش قدرت و صدای کلیک یا قفل شدن مفصل است.
پارگی Bankart
این نوع پارگی در قسمت جلویی-پایینی (قدامی-تحتانی) لابروم اتفاق می‌افتد. معمولاً به‌دنبال دررفتگی شانه ایجاد می‌شود و در افراد جوان شایع‌تر است. این پارگی باعث ناپایداری مفصل شانه شده و احتمال دررفتگی مکرر را افزایش می‌دهد.
پارگی Posterior
پارگی در بخش پشتی لابروم رخ می‌دهد. این نوع آسیب کمتر شایع است و در ورزش‌هایی که با فشار مکرر به پشت شانه همراه هستند، رخ می‌دهد. علائم شامل درد در قسمت خلفی شانه، ضعف و محدودیت در حرکات خاص است.
پارگی Degenerative
این نوع پارگی به دلیل فرسایش تدریجی و افزایش سن رخ می‌دهد. در افراد مسن‌تر دیده می‌شود و ممکن است بدون علائم نیز واضح باشد. اغلب با سایر مشکلات شانه مانند آرتروز شانه همراه است.
پارگی Combined
گاهی اوقات پارگی چندین بخش لابروم به‌ویژه در آسیب‌های شدید یا حوادث جدی را درگیر کند، این نوع پارگی معمولاً پیچیده‌تر است و نیاز به بررسی دقیق‌تری دارد.
پارگی Traumatic
به‌دلیل آسیب ناگهانی، مانند افتادن روی دست یا ضربه مستقیم به شانه، ایجاد می‌شود. ممکن است همراه با سایر آسیب‌های شانه مانند دررفتگی یا شکستگی باشد.
روش های درمان پارگی لابروم شانه
درمان پارگی لابروم شانه به شدت آسیب، نوع پارگی، میزان علائم و نیازهای فردی بیمار بستگی دارد. روش‌های درمانی شامل درمان‌های غیرجراحی و جراحی می‌شوند.
درمان‌های غیرجراحی
در مواردی که پارگی خفیف است یا علائم چندان شدید نیستند، پزشک ممکن است روش‌های غیرجراحی را توصیه کند.
- استراحت و اجتناب از فعالیت‌های تحریک‌کننده
- استفاده از اسلینگ (آویز بازو) در صورت نیاز
- تمرینات تقویتی برای افزایش قدرت عضلات اطراف شانه و پایداری مفصل.
- تمرینات کششی برای بهبود دامنه حرکتی شانه.
- تمرینات اصلاحی برای بهبود مکانیک حرکتی شانه و پیشگیری از آسیب مجدد.
- استفاده از داروهای NSAIDs (مانند ایبوپروفن) برای کاهش التهاب و درد.
- در صورت نیاز، پزشک ممکن است تزریق کورتیکواستروئید به مفصل شانه را انجام دهد.
درمان‌های جراحی
در صورتی که پارگی شدید باشد، علائم با درمان‌های غیرجراحی کاهش نیابد یا شانه دچار ناپایداری شود، جراحی توصیه می‌شود.
آرتروسکوپی شانه
یک روش کم‌تهاجمی است که از دوربین و ابزارهای کوچک برای ترمیم یا بازسازی لابروم استفاده می‌شود. جراحی آرتروسکوپی برای اکثر انواع پارگی‌ها، از جمله SLAP و Bankart، کاربرد دارد.
ترمیم لابروم
در این روش، پزشک لابروم را با بخیه یا لنگرهای مخصوص به استخوان متصل می‌کند. هدف این است که لابروم به موقعیت طبیعی خود بازگردد و پایداری شانه بهبود یابد.
برداشتن یا صاف کردن لابروم
در مواردی که لابروم به‌شدت آسیب دیده یا فرسایش یافته است، ممکن است بخشی از آن برداشته یا صاف شود تا درد کاهش یابد.
بازسازی شانه
در موارد شدید یا ترکیبی از آسیب‌ها، ممکن است پزشک نیاز به بازسازی مفصل شانه داشته باشد.
سوالات متداول
خیر، درمان به شدت پارگی و علائم بستگی دارد. در موارد خفیف، درمان غیرجراحی شامل استراحت، فیزیوتراپی و داروهای ضدالتهاب ممکن است کافی باشد. موارد شدید یا همراه با ناپایداری معمولاً نیاز به جراحی دارند.
عدم درمان می‌تواند منجر به ناپایداری مزمن شانه، کاهش عملکرد مفصل، درد مداوم و افزایش خطر آسیب‌های دیگر مانند آرتروز شانه شود.
در نهایت…
پارگی لابروم شانه یک آسیب شایع است که می‌تواند عملکرد و پایداری مفصل شانه را تحت تأثیر قرار دهد. تشخیص به‌موقع و درمان مناسب، از جمله استراحت، فیزیوتراپی یا جراحی، نقش مهمی در بهبود کامل و پیشگیری از عوارض دارد. با رعایت تکنیک‌های صحیح در فعالیت‌های روزانه و ورزشی، می‌توان خطر این آسیب را کاهش داد و سلامت شانه را حفظ کرد.