نشستن و ایستادن و خوابیدن از نرمال ترین و اساسی ترین حالت های بدن است. که در هر کدام از این حالت ها ها در صورتی که بدن در وضعیت غلط قرار بگیرد، ممکن است به ستون فقرات فرد آسیب وارد نماید. امروزه نحوه غلط نشستن افراد هنگام کار، تحصیل و … می تواند شایع ترین دلیل درد ستون فقرات باشد. معمولا درد ستون فقرات به دلایل مختلفی ایجاد می شود. که تشخیص دقیق دلیل ایجاد این درد نقش بسیار اساسی در درمان آن دارد. به همین دلیل برای درمان این دردها در ابتدا نیاز است تا به طور کامل با دلیل ایجاد درد آشنا شوید. به همین منظور در ادامه قصد داریم شما را با دلایل ایجاد درد ستون فقرات و راه های درمان آن، به طور کامل آشنا کنیم.
چیستی درد ستون فقرات
درد ستون فقرات در ناحیه کمر و ناحیه گردن بسیار شایع است و اغلب دلایل بسیاری از روزهای کاری از دست رفته است. کشیدگی و پیچ خوردگی عضلات کمر شایع ترین دلایل کمردرد است. ستون فقرات قفسه سینه هم چنین می تواند محل درد ستون فقرات باشد، اما از آن جا که سفت و سخت تر است، ناحیه نخاع قفسه سینه بسیار کمتر از ستون فقرات کمری و گردنی آسیب می بیند.
ستون فقرات کمر و گردن رحم به دلیل عملکرد تحمل وزن و درگیری در حرکت، پیچ خوردن و خم شدن، مستعد کشیدگی هستند. کشیدگی عضله کمر هنگامی ایجاد می شود که فیبرهای عضلانی به طور غیر طبیعی کشیده یا پاره شوند. پیچ خوردگی کمر هنگامی ایجاد می شود که رباط ها نوارهای سخت بافتی که استخوان ها را به هم متصل می کنند به طور غیرمعمول کشیده شوند. هر دوی این ها می توانند در اثر آسیب ناگهانی یا استفاده بیش از حد تدریجی ایجاد شوند.
وقتی ستون فقرات کمر کشیده یا رگ به رگ شود، بافت های نرم ملتهب می شوند. این التهاب باعث درد می شود و ممکن است باعث اسپاسم عضلات شود. حتی اگر کشیدگی کمر یا کشیدگی کمر می تواند بسیار ناتوان کننده باشد، معمولاً هیچ یک از آنها به جراحی مغز و اعصاب نیاز ندارند.
درد ستون فقرات می تواند ناشی از موارد شدیدتری باشد که ممکن است نیاز به بررسی جراحی داشته باشد. معمولاً شامل درد ستون فقرات است که از پشت به سمت قدامی قفسه سینه به بازوها، پاها یا اطراف قفسه دنده تابانده می شود.
سه نوع عضله از ستون فقرات حمایت می کنند:
- عضلات پشت و عضلات گلوتئال
- فلکسور (عضلات شکم و ماهیچه های ایلیوپسواس)
- مورب یا چرخان (عضلات پهلو)
علائم درد ستون فقرات
کمردرد، گردن رحم و توراکس غیر جراحی معمولاً بدون تابش به بازوها، اطراف قفسه سینه یا پایین پاها، روی بافت نرم مرکزی یا پارا نخاعی تأثیر می گذارد. برعکس، درد ناشی از ستون فقرات به اندام های انتهایی یا دیواره قفسه سینه به معنای ایجاد فشار بر روی اعصاب ستون فقرات است که در صورت عدم بهبود وضعیت طی چند روز تا چند هفته با درمان علامتی غیر جراحی، ممکن است نیاز به نظر جراحی داشته باشد.
نشانه های دیگر عبارت اند از:
- سفتی در ناحیه کمر، محدود کردن دامنه حرکت
- عدم توانایی در حفظ وضعیت طبیعی بدن به دلیل سفتی و / یا درد
- اسپاسم عضلات یا با فعالیت یا در حالت استراحت
- دردی که حداکثر ۱۰-۱۴ روز ادامه داشته باشد
- از دست دادن قابل توجه عملکرد موتور مانند توانایی نوک پا یا راه رفتن پاشنه پا.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
بیشتر کمر درد با معالجه در منزل و مراقبت از خود به تدریج بهبود می یابد ، معمولاً طی چند هفته. در صورت کمردرد با پزشک خود تماس بگیرید:
چند هفته گذشته ادامه دارد.
شدید است و با استراحت بهبود نمی یابد.
یک یا هر دو پا را به سمت پایین گسترش دهید، به خصوص اگر درد زیر زانو گسترش یابد.
باعث ضعف، بی حسی یا سوزن سوزن شدن در یک یا هر دو پا می شود.
با کاهش وزن غیر قابل توجیه همراه است.
در موارد نادر، کمر درد می تواند یک مشکل جدی پزشکی را نشان دهد.
اگر کمردرد خود را فوراً پیگیری نکنید:
باعث مشکلات جدید روده یا مثانه می شود
همراه با تب است
به دنبال سقوط، ضربه به کمر یا آسیب دیدگی دیگر رخ می دهد.
دلایل ایجاد درد پشت کمر
به رفتار بدن خود در طول روز دقت کنید. بلافاصله که از خواب بیدار می شوید و از رختخواب خود بلند می شوید، ستون فقرات شما از حالت استراحت (افقی) به حالتی در می آید که فشار زیادی روی مهره های کمر وارد می شود (عمودی). انجام حرکت های غلط مانند نشستن های نامناسب، ایستادن های غیر استاندارد و … همگی موجب می شود تا به مرور زمان مایعات درون دیسک کمر بیرون زده شود. که در نهایت می تواند موجب آسیب دیدگی دیسک کمر و احساس درد ستون فقرات شود. به طور کلی از جمله مواردی که می تواند موجب درد ستون فقرات شود، می توان به موارد زیر اشاره نمود.
- سرخوردگی مهره های ستون فقرات
یکی از دلایل اصلی درد ستون فقرات، سرخوردگی مهره های ستون فقرات است. که می تواند موجب تنگی کانال نخاعی و در نهایت آسیب دیدگی دیسک کمر شود. معمولا بروز این مشکل در ورزشکاران مانند وزنه برداران بارزتر از سایر افراد است. سرخوردگی مهره های ستون فقرات به معنای جلو و یا عقب رفتن مهره های کمر به دلیل وارد شدن فشار زیاد روی ستون فقرات است. به همین دلیل در عکس های رادیولوژی به راحتی می توان این مشکل را تشخیص داد. روش درمان این عارضه کاملا به میزان سرخوردگی و جلو یا عقب بودن آن بستگی دارد.
- ایجاد شکستگی
یکی دیگر از دلایل این دردها وجود شکستگی در این ناحیه است. از آنجایی که شکستگی مهره های کمر را نمی توان مانند دست و پا گچ گرفت. همچنین این شکستگی ها را می توان به درجات مختلفی دسته بندی نمود. معمولا از آتل برای ثابت نگه داشتن مهره های کمر استفاده می شود. اما در صورت بروز شکستگی های شدید مهره های کمر باید توسط پزشک ارتوپد به جای خود بازگردند.
- آرتروز
یکی از معمول ترین دلایل ایجاد درد ستون فقرات، بروز بیماری آرتروز کمر در فرد است. که پس از مدتی موجب تخریب و آسیب دیدگی بافت های مفصلی می شود. که در نهایت منجر به آسیب دیدگی و بی ثباتی رباط های ستون فقرات می شود. معمولا در صورت بروز این مشکل کلسیم موجود در خون، به اطراف ستون فقرات نفوذ می نماید و در نهایت موجب اختلال در حرکت و ایجاد درد در این ناحیه می گردد.
- تنگی کانال نخاع
تنگی کانال نخاعی از جمله بیماری های ستون فقرات است که، ممکن است به صورت مادرزادی و یا غیر مادرزادی ایجاد شود. در صورتی که این بیماری به صورت مادرزادی در فرد وجود داشته باشد، کانال نخاعی فرد کوچک تر از حالت طبیعی و نرمال است. همچنین در صورتی که این بیماری به صورت غیرمادرزادی به وجود آمده باشد، ممکن است به دلیل وجود زائده و تومور در ناحیه کانال نخاعی، فرد دچار بیرون زدگی دیسک شده و در نهایت موجب درد ستون فقرات شود.
- وجود بیماری های عفونی
در صورت وجود عفونت های حاد ناشی از وجود قارچ ها، باکتری ها و ویروس ها در بدن، امکان ایجاد عفونت های استخوانی نیز وجود دارد. این عفونت ها می توانند به تمامی قسمت های بدن از جمله ستون فقرات نفوذ کرده و در نهایت موجب درد ستون فقرات شوند. البته وجود عفونت در این ناحیه با علائمی مانند تب، دردهای شدید، اسپاسم های عضلانی، کزکز کردن بدن و کاهش وزن همراه است.
دیگر دلایل ایجاد درد در این ناحیه
- از دیگر دلایل ایجاد درد در این ناحیه می توان به موارد زیر اشاره نمود.
- بیماری های التهابی مانند روماتیسم
- دردهای ارجاعی مانند درد ناشی از مشکلات رحم و تخمدان ها، سنگ کلیه، فتق، پروستات و …
- بروز اختلالات عضلانی مانند گره های عضلانی که موجب بروز اسپاسم های عضلانی می شوند.
- فیبرومیالژیا (بیماری روان تنی) که معمولا در اثر اختلالات روحی مانند استرس، افسردگی و … ایجاد می شود.
- ایجاد گودی بیش از اندازه در ناحیه کمر (لوردوزیس)
- نشانگان خروجی قفسه سینه (توراسیک اوت لت سندرم)
- وجود انواع تومور در ناحیه ستون فقرات
- انحراف جانبی ستون فقرات (اسکولیوزیس)
- ایجاد قوزهای بیش از اندازه (کایفوزیوس)
این عارضه چگونه تشخیص داده می شود؟
آزمایش تشخیصی معمولاً فقط زمانی لازم است که درد بیش از دو هفته وجود داشته باشد و مطابق انتظار بهبود نیافته باشد. به همین ترتیب، اگر درد به اندام ها یا اطراف قفسه سینه به خوبی از مرکز نخاعی تمرکز درد عبور کند، مهم است که علل زمینه ای مانند آسیب دیسک نخاع کشف نشده رد شود. اگر علائم پایدار باشد، آزمایشات زیر ممکن است توسط پزشک انجام شود. توجه به این نکته مهم است که صرف نظر از تشخیص، یک تصویر بالینی بهبود یافته از ادامه کار با روش های غیر جراحی پشتیبانی می کند. اگر بهبود نتواند به یک نقطه پایدار رضایت بخش برسد، تلاش های تشخیصی بیشتری باید دنبال شود.
به همین ترتیب، اگر علائم بالینی دچار مشکل شود، ارزیابی تشخیصی باید طولانی شود.
اشعه ایکس
استفاده از اشعه برای تولید فیلم یا تصویر بخشی از بدن می تواند ساختار مهره ها و رئوس مطالب مفاصل را نشان دهد. اشعه ایکس ستون فقرات برای جستجوی سایر دلایل احتمالی درد به دست می آید. بدخیمی ستون فقرات، تومورها، عفونت ها، شکستگی ها و غیره
تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)
یک آزمایش تشخیصی که تصاویر سه بعدی از ساختارهای بدن را با استفاده از آهنرباهای قدرتمند و فناوری رایانه تولید می کند.
MRI می تواند نخاع، ریشه های عصبی و مناطق اطراف آن و هم چنین بزرگ شدن، تحلیل رفتن و تومورها را نشان دهد. کنتراست را به مطالعه اضافه کنید و می توان آن را به اندازه کافی حساس کرد تا بتواند فرآیندهای التهابی مانند: عفونت ها و شکستگی های فشاری جدید را تشخیص دهد.
سی تی اسکن با بازسازی ۳ بعدی
جزئیات استخوان را بهتر از هر آزمایش تصویربرداری دیگری نشان می دهد و هنوز هم می تواند بافت نرم و اعصاب را نشان دهد.
چگونگی درمان درد های در ناحیه ستون فقرات
معمولا اکثر افراد درد در ناحیه کمر و ستون فقرات را تجربه نموده اند. اما در صورتی که این دردها بیش از سه روز طول کشید و درد را به صورت مداوم تجربه نمودید، حتما برای تشخیص دلیل درد و اقدام به موقع برای درمان آن، اقدام نمایید. در برخی مواقع پزشک برای درمان دردهای ستون فقرات از روش های پیشرفته و با انجام سونوگرافی این دردها را درمان می نماید. اما در برخی مواقع مانند بروز شکستگی های شدید، نیاز به روش های جراحی برای درمان ستون فقرات نیاز است.
پیشگیری بهتر از درمان
برای پیشگیری از بروز درد در ناحیه ستون فقرات می توانید از راهکارهای زیر پیروی نمایید.
- درست ایستادن و درست نشستن از مهم ترین، ساده ترین و کاربردی ترین راهکار های پیشگیری از درد در ناحیه ستون فقرات است.
- به فیگور بدن خود در هنگام کار کردن توجه کنید. در صورتی که کار شما به صورت فیزیکی و با تحرک بالا است. بهتر است به قرارگیری بدن خود در حالت استاندارد توجه داشته باشید.
- فراموش نکنید که درد نشانه یک مشکل در بدن است. بنابراین از کنار کوچک ترین دردهای کمر و ستون فقرات خود نیز به سادگی عبور نکنید. برای اطلاع از دلیل درد بهتر است به پزشک مراجعه نمایید. تا قبل از آنکه درد شدید و نگران کننده شود، دلایل آن را برطرف نمایید.
خلاصه مطلب
امروزه دیگر با به وجود آمدن کلینیک های درد در تهران و سراسر کشور نباید نگران چگونگی درمان درد های از این دست باشید چرا که در این مراکز معتبر با کمک به روزترین روش های درمانی به بهترین نحو ممکن بدون انجام هیچ گونه اعمال جراحی و عوارض نشای از آن بهبودی را می توانید به خوبی تجربه کنید.
